10. O verbo 10.1 Os verbos regulares
|
eu |
ti |
el/ela vostede |
nÓs |
vÓs |
eles/elas vostedes | ||
Presente Indicativo
Perfecto Indicativo
Imperfecto Indicativo
Pluscuam- perfecto Indicativo
Cond.
futuro
Presente Subxuntivo
Imperfecto Subxuntivo
| falar beber abrir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir
-ar -er -ir |
fal- beb- abr-
fal- beb- abr-
fal- beb- abr-
fal- beb- abr-
fal- beb- abr-
Infinitivo Conxugado/futuro subxuntivo
Imperativo
| falo bebo abro
-ei -ín -ín
-aba -ía -ía
-ara -era -ira
falaría bebería abriría
falarei beberei abrirei
-e -a -a
-ase -ese -ise
falar beber abrir
| falas bebes abres
-aches -iches -iches
-abas -ías -ías
-aras -eras -iras
falarías beberías abrirías
falarás beberás abrirás
-es -as -as
-ases -eses -ises
falares beberes abrires
fala bebe abre | fala bebe abre
-ou -eu -iu
-aba -ía -ía
-ara -era -ira
alaría bebería abriría
falará beberá abrirá
-e -a -a
-ase -ese -ise
falar beber abrir
fale beba abra | falamos bebemos abrimos
-amos -emos -imos
-abamos -iamos -iamos
-aramos -eramos -iramos
-ariamos -eriamos -iriamos
-aremos -eremos -iremos
-emos -amos -amos
-asemos -esemos -isemos
falarmos bebermos abrirmos
| falades bebedes abrides
-astes -estes -istes
-abades -iades -iades
-aredes -erades -irades
-ariades -eriades -iriades
-aredes -eredes -iredes
-edes -ades -ades
-asedes -esedes -isedes
falardes beberdes abrirdes
falade bebede abride | falan beben abren
-aron -eron - iron
-aban -ían -ían
-aran -eran -iran
-arían -erían -irían
-arán -erán -irán
-en -an -an
-asen -esen -isen
falaren beberen abriren
falen beban abran |
10.2 . A. Conxugación duns v
NOTADE: Os 'E' e 'O' maiúsculos representan os 'O' e 'E' abertos. Os 'e' e 'o' minúsculos representan as vocais pechadas.
erbos irregularesVerbos irregulares |
|
| eu | ti | el/ela vostede | nÓ s | vÓs | eles/elas vostedes |
| SER | Presente I Perfecto I Imperfecto Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | son fun era fora sexa fose for | es fuches eras foras sexas foses fores sé | É foi era fora sexa fose for sexa | somos fomos eramos foramos sexamos fosemos formos | sodes fostes erades forades sexades fosedes fordes sede | son foron eran foran sexan fosen foren sexan |
| IR | Presente I Perfecto I Imperfecto Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | vou fun ía fora vaia fose for | vas fuches ías foras vaias foses fores vai | vai foi ía fora vaia fose for vaia | imos fomos iamos foramos vaiamos fosemos formos | ides fostes iades forades vaiades fosedes fordes ide | van foron ían foran vaian fosen foren vaian |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ESTAR | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | estou estiven estivEra estea estivEse estivEr | estás estivEches estivEras esteas estivEses estivEres está | está estivo estivEra estea estivEse estivEr estea | estamos estivEmos estivEramos esteamos estivEsemos estivErmos estivErmos | estades estivEstes estivErades esteades estivEsedes estivErdes estade | están estivEron estivEran estean estivEsen estivEren estean |
| TER | Presente I Perfecto I Imperfecto Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | tEño tiven tiña tivEra teña tivEse tivEr | tEs tivEches tiñas tivEras teñas tivEses tivEres ten | tEn tivo tiña tivEra teña tivEse tivEr teña | temos tivEmos tiñamos tivEramos teñamos tivEsemos tivErmos | tedes tivEstes tiñades tivErades teñades tivEsedes tivErdes tede | tEñen tivEron tiñan tivEran teñan tivEsen tivEren teñan |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| FACER | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | fago fixen fixEra faga fixEse fixEr | fas fixEches fixEras fagas fixEses fixEres fai | fai fixo fixEra faga fixEse fixEr faga | facemos fixEmos fixEramos fagamos fixEsemos fixErmos | facedes fixEstes fixErades fagades fixEsedes fixErdes facede | fan fixEron fixEran fagan fixEsen fixEren fagan |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| HABER | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. | hei houben houbEra haxa houbEse houbEr | has houbEches houbEras haxas houbEses houbEres | hai houbo houbEra haxa houbEse houbEr | habemos houbEmos houbEramos haxamos houbEsemos houbErmos | habedes houbEstes houbErades haxades houbEsedes houbErdes | han houbEron houbEran haxan houbEsen houbEren |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| DICIR | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | digo dixen dixEra diga dixEse dixEr | dis dixEches dixEras digas dixEses dixEres di | di dixo dixEra diga dixEse dixEr diga | dicimos diximos dixEramos digamos dixEsemos dixErmos | dicides dixEstes dixErades digades dixEsedes dixErdes dicede | din dixEron dixEran digan dixEsen dixEren digan |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| DA R | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | dou dei dEra dea dEse dEr | dás deches dEras deas dEses dEres dá | dá deu dEra dea dEse dEr dea | damos dEmos dEramos deamos dEsemos dErmos | dades dEstes dErades deades dEsedes dEdes dade | dan dEron dEran dean dEsen dEren dean |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| PODER | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. | pOdo puiden puidEra poida puidEse puidEr | pOdes puideches puidEras poidas puidEses puidEres | pOde puido puidEra poida puidEse puidEr | podemos puidEmos puidEramos poidamos puidEsemos puidErmos | podedes puidEstes puidErades poidades puidEsedes puidErdes | pOden puidEron puidEran poidan puidEsen puidEren |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| VIR | Presente I Perfecto I Plusc. I. Presente S Imp. S Fut. Sub. Imperativo | veño vin viñEra veña viñEse viñEr | vEs viñEches viñEras veñas viñEses viñEres vEn | vEn veu viñEra veña viñEse viñEr veña | vimos viñEmos viñEramos veñamos viñEsemos viñErmos | vindes vistes viñErades veñades viñEsedes viñErdes vinde | vEñen viñEron viñEran veñan viñEsen viñEren veñan |
|
|
| eu | ti | el/ vostede ela | n Ós | v Ós | eles/ vostedes elas |
| QUERER | Presente I. Perf. I. Imp. I. Plusc. I. P. Sub. Imp. Sub Fut. Sub. Imperativo | qu quixen quería quixEra queira quixEse quixEr Ero | qu quixEches querías quixEras queiras quixEses quixEres quere Eres | qu quixo quería quixEra queira quixEse quixEr queira Ere | queremos quixEmos queriamos quixEramos queiramos quixEsemos quixErmos | queredes quixEstes queriades quixErades queirades quixEsedes quixErdes querede | qu quixEron querían quixEran queiran quixEsen quixEren queiran Eren |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| VER | Presente I Perf. I Plusc. I. P. Sub. Imp. Sub Fut. Sub. Imperativo | vexo vin vira vexa vise vir | ves viches viras vexas vises vires ve | ve viu vira vexa vise vir vexa | vemos vimos viramos vexamos visemos virmos | vedes vistes virades vexades visedes virdes vede | ven viron viran vexan visen viren vexan |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| SABER | Presente I. Perf. I. Plusc. I. P. Sub. Imp. Sub Fut. Sub. | sei souben soubEra saiba soubEse soubEr | sabes soubEches soubEras saibas soubEses soubEres | sabe soubo soubEra saiba soubEse soubEr | sabemos soubEmos soubEramos saibamos soubEsemos soubErmos | sabedes soubEstes soubErades saibades soubEsedes soubErdes | saben soubEron soubEran saiban soubEsen soubEren |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| OÍR | Presente I. Perf. I. Plusc. I. P. Sub. Imp. Sub Fut. Sub. Imperativo | oio oín oíra oia oíse oír | oes oíches oíras oias oíses oíres oe | oe oíu oíra oia oíse oír oia | oímos oímos oiramos oiamos oísemos oírmos | oídes oístes oirades oiades oísedes oírdes oide | oen oíron oiran oian oísen oíren oian |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| CABER | Presente I. Perf. I. Plusc. I. P. Sub. Imp. Sub Fut. Sub. Imperativo | caibo couben coubEra caiba coubEse coubEr | cabes coubEches coubEras caibas coubEses coubEres cabe | cabe coubo coubEra caiba coubEse coubEr caiba | cabemos coubemos coubEramos caibamos coubEsemos coubErmos | cabedes coubEstes coubErades caibades coubEsedes coubErdes cabede | caben coubEron coubEran caiban coubEsen coubEren caiban |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| POÑER/ PÓR | Presente I.
Perf. I. Plusc. I. P. Sub. Imp. Sub Fut. Sub. Imp | poño
puxen puxEra poña puxEse puxEr | pos
puxEches puxEras poñas puxEses puxEres pon | pon
puxo puxEra poña puxEse puxEr poña | poñemos pomos puxEmos puxEramos poñamos puxEsemos puxErmos | poñedes/ pondes puxEstes puxErades poñades puxEsedes puxErmos poñede | poñen/ pon puxEron puxEran poñan puxEsen puxEren poñan |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| CAER | Presente I. Perf. I. imperf P. Sub. Imp. | caio caín caía caia | caes caíches caías caias cae | cae caeu caía caia caia | caemos caemos caïamos caiamos | caedes caestes caïades caiades caede | caen caeron caían caian caian |
10.3 Verbos especiais das segunda e
No presente do indicativo, algúns verbos da segunda conxugación, abren o timbre da vocal radical nas formas asociadas coas segunda e terceira persoa singulares e coa terceira persoa plural. No presente do subxuntivo e no imperativo, todas as vocais radicais son pechadas.
terceira conxugacións
|
| eu | ti | el/ vostede ela/ | nÓs | vÓs | eles/ vostedes elas |
coller | P.I. | collo | cOlles | cOlle | collemos | colledes | cOllen |
| P.S. | colla | collas | colla | collamos | collades | collan |
| imperativo |
| colle | colla |
| collede | collan |
meter | P.I. | meto | m Etes | m Ete | metemos | metedes | m Eten |
| P.S. | meta | metas | meta | metamos | metades | metan |
| imperativo |
| mete | meta |
| metede | metan |
Verbos que seguen este modelo son: remexer, coñecer, recoñecer, suceder, proceder, beber, comer, correr acender, defender, fender, prender, tender, entender, vender, responder, esconder, perder, morder, toller, xemer, premer, temer, atreverse, romper, feder, verquer, chover, cocer, torcer, coser, volver, mover, ferver, tecer, mecer, vencer, adoecer, frolecer, aborrecer, podrecer, endurecer, adormecer, e moitos verbos que rematan en -ecer.
A primeira persoa do verbo esquencer t
en a vocal aberta no presente do indicativo, do subxuntivo e mailos verbos querer e poder no presente do indicativo.
|
| eu | ti | el/ vostede ela/ | nÓs | vÓs | eles/ vostedes elas |
esquencer | P.I. | esqu Enzo | esqu Ences | esqu Ence | esquencemos | esquencedes | esqu Encen |
| P.S. | esqu Enza | esqu Enzas | esqu Enza | esquenzamos | esquenzades | esqu Enzan |
|
|
|
|
|
|
|
|
poder | P.I. | pOdo | pOdes | pOde | podemos | podedes | pOden |
As vocais radicais dos verbos deber, parecer, crer e
Hai algúns verbos da terceira conxugación que cambian a vocal radical [e] a [i] na primeira persoa do presente do indicativo, na segunda persoa singular do imperativo e
ler sempre son pechadas. en todas as formas do presente do subxuntivo. Abren o timbre vocálico a [E] nas segunda e terceira persoas singulares e a terceira persoa plural do indicativo:
|
| eu | ti | el/ vostede ela/ | nós | vós | eles/ vostedes elas |
servir | P.I. | sirvo | s Erves | s Erve | servimos | servides | s erven |
| P.S. | sirva | sirvas | sirva | sirvamos | sirvades | sirvan |
| imperativo |
| sirve | sirva |
| servide | sirvan |
exemplos destes verbos son ferir, mentir, sentir, seguir, malferir, desmentir, asentir, consentir, resentir, conseguir, perseguir, e proseguir.erbos da terceira conxugación que cambian a vocal radical [u] a [o aberto] nas segunda e terceira persoas singulares e na terceira persoa plural do presente do indicativo. Esta alternancia non se dá no presente do subxuntivo nin no imperativo.
|
| eu | ti | el/ vostede ela/ | nÓs | vÓs | eles/ vostedes elas |
fuxir | P.I. | fuxo | fOxes | fOxe | fuximos | fuxides | fOxen |
| P.S. | fuxa | fuxas | fuxa | fuxamos | fuxades | fuxan |
| imperativo |
| fuxe | fuxa |
| fuxide | fuxan |
V
Outros verbos da terceira conxugación cambia o [e] vocal radical por [i] en tódalas formas do presente do subxuntivo e
erbos deste grupo son acudir, bulir, rebulir, cubrir, descubrir, encubrir, recubrir, cumprir, cuspir, durmir, engulir, fundir, lucir, deslucir, entrelucir, relucir, translucir, tremelucir, mulir, muxir, pulir, ruxir, sacudir, subir, sufrir, sumir, consumir, ensumir, tusir, ulir, urdir, xunguir, xurdir. do indicativo, menos nas primeiras e segundas persoas plurais do presente do indicativo.
|
| eu | ti | el/ vostede ela/ | nÓs | vÓs | eles/ vostedes elas |
advertir | P.I. | advirto | advirtes | advirte | advertimos | advertides | advirten |
| P.S. | advirta | advirtas | advirta | advirtamos | advirtades | advirtan |
| Imp |
| advirte | advirta |
| advirtide | advirtan |
Verbos conxugados así son; inxerir, rexir, rendir, arrepentir, concebir, medir, preferir
10.4 O infinitivo
O infinitivo ten dúas formas- a persoal, conxugada que leva desinencias e a invariable
As formas
O infinitivo persoal fórmase do infinitivo invariable máilas desinencias:
e interferir.eu | ti | el/ela/vostede | nós | vós | eles/elas/ vostedes |
-0 | -es | -0 | -mos | -des | -en |
falar | falares | falar | falarmos | falardes | falaren |
Emprégase o infinitivo conxugado nestes casos:
1. Cando ten un suxeito persoal propio, expreso ou oculto, diferente ao do verbo principal.
Díxenllo eso antes de virdes.
2. Aínda se ten o mesmo suxeito do verbo principal, e o infinitivo aparece antes ca ese verbo (por exemplo se vai introducido por unha preposición), emprégase o infinitivo conxugado. Ao chegares, viches moitos voos atrasados no aeroporto.
Sempre se emprega a forma invariable:
1. Se non existe ningún suxeito persoal : Voar con esa liña aé rea sempre é arriscado e perigoso.
2. Cando depende dun verbo en forma persoal e ten o mesmo suxeitos (por exemplo, se está rexido por un verbo modal (querer, poder, deber) , un verbo causativo (mandar, facer, deixar, permitir) ou de sentido (sentir, ver). Queremos chegar con tempo de sobra. Non vimos despegar ningún avión desa compañía.
3. Cando é parte dunha perífrase verbal. Hemos de voar noutra compañía.
10.5 As perífrases verbais
As perífrases verbais son construccións especiais, compostas dun verbo auxiliar conxugado máis un infinitivo, un xerundio ou un participio, que teñen un significado diferente do dos seus elementos independentes.
10.5.1. Acción futura
ir + infinitivo Vou deixar a Coruña.
haber (de) + infinifivo Hei de marchar en avión.
10.5.2. Acción brusca- un comezo repentino dunha acción
botar(se) + a + infinitivo Boteime a buscar un axente de viaxes.
poñer(se) + a + infinitivo El púxose a buscar voos.
dar + en + infinitivo Deu en recomendar un voo da compañía nacional.
10.5.3. Acción obrigatoria
haber (de) + infinitivo Hei de escoller outra compañía aérea
hai + que + infinitivo Hai que recoñecer os problemas crónicos que aqueixan esa compañía.
ter + de/que + infinitivo Con eles, terei de pasar atrasos, cancelacións, ou perdas de equipaxe.
deber +(de) + infinitivo Debo viaxar con outra empresa.
(tamén con valor hipotética)
10.5.4. Acción durativa
andar + a + infinitivo Andan a denunciar os abusos da compañía.
estar + a + infinitivo Están a rematar a concentración.
andar/levar/estar + xerundio Levan protestando anos mais a compañía non da respostado.
ir + xerundio (desenvolvemento gradual) Van aparecendo outras compañías.
seguir + xerundio (algo acontecido no A primeira segue perdendo pasaxeiros.
pasado que continúa)
10.5.5. Acción a punto de se realizar
10.5.5.1 no pasado (acción irreal non realizada)
haber (en perfecto) + (de) + infinitivo Houben de compralo ao darme conta de non ter cartos.
10.5.5.2. acción a punto de suceder
estar + a + infinitivo Está a chover.
querer + infinitivo Quere chover.
10.5.6. Acción terminativa
Vir + a + infinitivo Veu a saber a causa do accidente.
acabar + por + infinitivo Acabou por aceptar a derrota.
chegar + a + infinitivo Chegou a coñecer os seus parientes.
levar + participio Lévoa coñecida toda a vida.
ter + participio (acción repetetiva no pasado) Ten viaxado ao exterior varias veces.
10.5.7. Acción acabada
vir + de + infinitivo Vé n de chegar.
acabar + de + infinitivo Acaban de se marchar.
(non) dar + participio (ser incapaz de facer algo) Non da respostado en todo o mes.
Hai outro grupo de v