III. OS ARTIGOS
3.1. O Artigo determinado
3.1.1 As Formas
Singular | Plural | |
Masculino | O | OS |
Feminino | A | AS |
Na fala, existen alomorfos do artigo (-lo, -los, -la, -las) que se emprega só en contacto con infinitivos, cos pronomes rematados en -s, coa segunda, terceira e quinta persoa dos verbos (as formas rematadas en -s). Nestes casos, a última consoante quítase, e o alomorfo do artigo engádese ao verbo despois dun guión. exemplos: ao da-las doce = ao dar as doce; ti recólle-lo millo=ti recolles o millo; garda-las culleres = gardar as culleres, contarvo-lo sucedido=contarvos o sucedido.
Esta forma do artigo engádese a TRAS, POR, MAIS, TODOS, TODAS, AMBOS, AMBAS, ENTRAMBOS, ENTRAMBAS. Nestes casos non se emprega o guión. exemplos: Tódolos homes; Ámbalas rapazas;polo vento;trala porta
NOTA: Na escritura, o emprego de esta forma só é obrigatorio coas contraccións con POR.
"e mailo/maila/mailos/mailos" significa "e máis + artigo determinado".
3.1.2 AS CONTRACCIÓNS CO ARTIGO DETERMINADO
o | a | os | as | |
a | ao/ó | á | aos/ós | ás |
con | co | ca | cos | cas |
de | do | da | dos | das |
en | no | na | nos | nas |
por | polo | pola | polos | polas |
3.2. O artigo indeterminado
3.2.1. As formas
SINGULAR | PLURAL | |
Masculino | UN | UNS |
Feminino | UNHA | UNHAS |
3.2.2. AS CONTRACCIÓNS CO ARTIGO INDETERMINADO
un | unha | uns | unhas | |
con | cun | cunha | cuns | cunhas |
de | dun | dunha | duns | dunhas |
en | nun | nunha | nuns | nunhas |