Os Adxectivos - Utica University

V. Os adxectivos

5.1 O adxectivo cualificativo

Os adxectivos cualificativos son palabras que expresan características ou calidades dos substantivos. Algúns adxectivos teñen a mesma forma para o masculino e o feminino: ruín, fácil, capaz, mellor, peor, menor, maior, capaz, doente, etc.

Outros adxectivos teñen dúas formas distintas, e o feminino fórmase segundo as mesmas regras que os substantivos: serio/seria, morno/a, lugúes/a, falador/a, chorón/a. Coma os substantivos, os adxectivos que acaban en -án, fórmase o feminino:

1) - en á: aldeán/aldeá; compostelán/compostelá; castelán/castelá, san, sa ou

2) en -ana alemán/alemana; catalán/catalana, americano/americana

5.2 A formación do grao comparativo

5.2.1. O comparativo de igualdade- tan.... como/coma

Como emprégase diante de verbos ou nomes: come tanto como canta

Coma emprégase diante de pronomes e nomes... o fillo é tan bo coma min

5.2.2. O comparativo de superioridade e de inferioridade - máis/menos ...do que/ca/que

Do que
Ca
Ca

Ca
ca + o, os ----> có, cós ca + a,as ----> cá, cás

Estas contraccións levan til, mais as contraccións de ‘CON’ co artigo non levan til.

con + o, os -----> co, cos con + a, as -----> ca, cas

5.2.3. O superlativo relativo fórmase con máis/menos......do/a: É o máis grande da clase. É a menos leda das rapazas.

O superlativo absoluto fórmase con moi(antesda palabra) ou - ísimo(sufixo ao adxectivo): eran moi altos; eran altísimos
5.3. Os posesivos
contráese co artigo ou que vai diante de nomes: menos capaz ca Xan, Máis doce ca María vai diante dos pronomes: É máis forte ca min vai diante de verbos: É máis forte do que pensabamos

Persoa	singular	singular	Plural	Plural
	M	F	M	F
1ª	meu	miña	meus	miñas
2ª	teu	túa	teus	túas
3ª	seu	súa	seus	súas
1ª	noso	nosa	nosos	nosas
2ª	voso	vosa	vosos	vosas
3ª	seu	súa	seus	súas

1. O artigo determinado sempre vai diante o posesivo, menos con nomes de parentesco. O xénero e o número do posesivo sempre están de acordo co substantivo que o segue. O xénero do posesivo está de acordo con quen posúe o substantivo.

A nosa casa está feita de pedras. A miña cociña é nova. Teu avó está rufo.

2. Para a terceira persoa, empréganse as formas "del", "dela", 'deles', e "delas" para especificar o posuidor. Fun á súa casa.= Fun á casa del. Quero mellor a súa.= Quero mellor a deles.

5.4 OS DEMOSTRATIVOS

	MASCULINO	FEMININO	NEUTRO
I SINGULAR PLURAL	este estes	esta estas	isto
II SINGULAR PLURAL	ese eses	esa esas	iso
III SINGULAR PLURAL	aquel aqueles	aquela aquelas	aquilo

Seguido dos indefinidos outro, outra, outros, outras os demostrativos dan lugar as formas seguintes:

	MASCULINO	FEMININO
I SINGULAR PLURAL	estoutro estoutros	estoutra estoutras
II SINGULAR PLURAL	esoutro esoutros	esoutra esoutras
III SINGULAR PLURAL	aqueloutro aqueloutros	aqueloutra aqueloutras

Estoutro, esoutro aqueloutro supoñen unha elección entre os obxectos, conservando idéntica relación espacial ou temporal coas persoas gramaticais que as formas máis sinxelas este, ese, aquel:

Entre este e estoutro non hai escolla. Se non quéres esas, colle esoutras. Aquel e aqueloutro non me valen.

Con frecuencia a elección está implicita, aínda que non apareza expresada máis que unha alternativa: Quero mellor aqueloutra. Estoutra é mellor.

Na escritura debemos representar ambos componentes da palabra fundidos (estoutro, etc) e non separados (* este outro) xa que ambos senten como unha unica palabra, como o demostra o feito de que só toma plural o segundo elemento (estoutros e non *estes outros). Tamén se contraen os demostrativos coas preposiciones de e en: Deste, dese, daquel / destoutro, desoutro, daqueloutro/ neste, nese, naquel/ nestouro, nesoutro, naqueloutro.

NOTAS

1. Aquel adquere con frecuencia valor de substantivo co significado de 'oportunidade', 'motivo', 'atractivo', 'encanto': Ten moito aquel a rapaza. Co aquel da festa veñen todos.

2. Daquela equivale ao adverbio 'entón', 'naquel momento': Daquela empezaba eu a estudiar.

Tamén é frecuente o seu emprego coma conxuncion: Daquela non cho digo.

3. Nisto, nestas, con estas poden significar "ao tempo de ocurrir esto" Nisto sacan de navalla.